Li election parlamentari in Tchekia ha esset ganiat del conservatives liberal (Spolu) con 28 percentes del votes, sequet del populistes (ANO) con 27 percentes, liberales por-europan con 16 percentes e nationalistes (SPD) con 10 percentes. Li tilnui o(p)position (li liberales e conservatives liberal) posse e vole formar li nov guvernament, támen li morient presidento Miloš Zeman (ISTP) va voler retener li tilnui guvernament del nationalistes e populistes tam longmen quam possibil, causant un crise. (CZ)
2021-10-09 - Election parlamentari in Tchekia
Li election parlamentari in Tchekia ha esset ganiat del conservatives liberal (Spolu) con 28 percentes del votes, sequet del populistes (ANO) con 27 percentes, liberales por-europan con 16 percentes e nationalistes (SPD) con 10 percentes. Li tilnui o(p)position (li liberales e conservatives liberal) posse e vole formar li nov guvernament, támen li morient presidento Miloš Zeman (ISTP) va voler retener li tilnui guvernament del nationalistes e populistes tam longmen quam possibil, causant un crise. (CZ)
2021-10-09 - Elekto parlamental en Chekia
L' elekto parlamental en Chekia ganesis dal konservisti liberal (Spolu) kun 28 centimi del voti, sequata dal populisti (ANO) kun 27 centimi, liberali por-Europana (PirSTAN) kun 16 centimi e nacionalisti (SPD) kun 10 centimi. La tilnuna opozantaro (la liberali e konservisti liberal) povas e volas formacar la nova guvernerio, tamen la mortanta prezidantulo Miloš Zeman (ISTP) volos retenar la tilnuna guvernerio dil nacionalisti e populisti tam longe kam posible, efektigante krizo. (CZ)
2021-10-09 - Comitia in Cechia
Cechia comitia habuit usque ad Saturni diem - horam quartam decimam. Factio populistica ANO, gubernaculum ducens usque ad nunc, circa viginti septem centesimas votorum consecuta est, quod maximum est, sed ejus socius (nationalistæ - SPD) nimis debiles sunt. Ergo hæ factiones sinistræ et conservativæ repulsam ferunt. Victrices sunt factiones, quæ politicis dextris et progressui favent, usque ad nunc gubernaculo adversariæ fuerunt et a divitibus et eruditis sustinentur. (CZ)
2021-10-09 - Elektione in Chekia
Li elektione parlamental in Chekia ha fina in saturdie klok dekquar. Li partise populisti ANO, duktere del guvernantaro til nun, have sirk duanti ok sentimes del votos, kelum es maximum, ma len partnere por un koalitione (li nationalistes - SPD) es tro febli. Dunke disi partises sinistri-konservativ ha stretim perda konter partises dextri-progresivisti, til nun in li opositione. Li opositione liberal-europani-verdi es apoyat per riches, edukates e urbanes. (CZ)
2021-10-09 - Electione in Cechia
Electione parlamentario in Cechia habe fine in Saturno-die in hora decimo-quarto. Factione populistico ANO, duce de gubernaculo usque ad nunc, habe circum vinginti-novem centesimos de votos, quod es maximo, sed suo socio pro coalitione (nationalistas - SPD) es nimis debile. Ergo isto factiones sinistro-conservativo es breve perdente contra factiones dextro-progressivistico, usque ad nunc in oppositione. Oppositione liberale es sustento ab divites, eruditos et urbanos. (CZ)
2021-10-09 - Selektasion in Cekhia
Po selektasion parlamentik in Cekhia, kel av finied in dirun saturndiik in hor deskuart, fraksion sinistristik-konservistik, usk sitempe in guvernatorel, es strete perdant kontr fraksion dekstristik-progresistik, usk sitempe in oposasion. Guvernatorel antielitistik-nasionalistik-komunistik es suported per povri, needukedi e vilajani, durantu ke oposasion libristik-europanistik-verd es suported per riki, edukedi e urbani. (CZ)
Ko radiki de Lojban:
Po cuxna flalu-turni-ciste in Tceko, kel av fanmo in djedi 6 in cacra 14, girzu zunle - dzena-lijda-sarji, usk sitempe in turni, es jarki sirko kontr girzu pritu - crane-klama, usk sitempe in fapro. Turni anti-nobli - natmi-prami - gunka-turni es sarji per pindi, ne-stuca e nurma, durantu ke fapro vrici-krici-curmi - Vropa - crino es sarji per ricfu, stuca e tcadu. (c = sh, x = kh)
2021-09-13 - Violentia in Niger
Un reporto del Amnestia International, citante altere organizationes, dice, que un numero crescente de infantes es occise e rapte, proque le conflicto in Niger pejora se, principalmente in le region Tillabéri, juxta le frontieras con Mali e Burkina Faso. Le reporto dice, que "un generation cresce circumferte per morte e destruction" e denuncia le brutalitate del Stato Islamic. (NE)
2021-09-12 - Electione in Argentina
Argentinos habe electione primario pro Camera de Deputatos et Senatu. Gubernaculo centrale-sinistro Peronistico es exspectato perdere multo sedes. Factiones dextro es exspectato acquirere majoritate de sedes. (AR)
2021-09-12 - Educatio in Afghania
Abdul Baqi Haqqani, minister scholarum Afghanarum et sodalis motus Taliban, seriem restrictionum pro discipulabus annuntiavit. Auditoria erint segregata, quia "educatio communis discipulorum et discipularum contra religionem Islamicam est". Mulieres et puellæ capitis tegumen gerere debebunt. Haqqani dixit Taliban viginti annos regredi nolle (tunc educatio puellis et mulieribus non licebat), magis Taliban supra hoc, quod hodie est, ædificare vult. (AF)
2021-09-06 - Anstataŭigo de statuo en Meksiko
La meksikurbestrino Claudia Sheinbaum (INTP) anoncis en lundo, ke la historia Monumento de la itala esploristo Kristoforo Kolumbo (ESTP) en Paseo de la Reforma, unu el la ĉefaj avenuoj de la urbo, ne revenos, sed estos por ĉiam anstataŭigita per statuo de virino de la indiĝena olmeka civilizo. Ŝi diris, ke la anstataŭigo ne estas provo "forviŝi historion" sed anstataŭe fari "socian justecon". Laŭdire la bronza statuo de Kolumbo estos translokita al malgranda parko en la kvartalo Polanco. (MX)
2021-08-15 - Retirasion eks Afgania
Durantu retirasion de trupi de Stati Unied de Amerik eks Afgania, forsi de Taliban av prended guvernasion de Kabul, urb prinsipal afganian, in deskuint august du mil dudesun. Joe Biden (ESFJ), president de Stati United, av konfesed, ke "ist-kos av avenied plu rapide ka noi avav presentimented". (AF)
2021-07-15 - Inundationes in Germania
Inundationes devastad multi landes europan depos li dekduesmi de julie du mil duanti un, kun sent ninanti six viktimes in Germania, quaranti du in Belgia, du in Rumania, un in Italia e un in Austria. Li inundationes kausad desfunktiones de elektreso, homes blid forsatim evakua, infrastrukture e agrikulture blid damaja. (DE)
2021-06-19 - Novo praeside de Irania
In mense Junio de anno bis millesimo vicesimo primo, Islamista conservativo Ebrahim Raisi (ISFJ) es electo quam novo praeside de Irania. Electione es participato ab solo quadraginta novem centesimos ex illos, qui habe jure de electione. Candidatos populare es excluso ex electione ab Consilio de Custodes. Ebrahim Raisi es electo ab sexaginta duo centesimos de participantes. Dissensione de decem-tres centesimos de participantes es expresso per electione de "nemine". (IR)
2021-05-30 - Coronavirus in Africa Australi
Hieme in hemisphærio australi adveniente, Cyrillus Ramaphosa præses Austroafricanus rationes contra novam coronaviri undam restringendas Soli die annuntiavit, id erit domu-egressio nocturna interdicta ab hora undecima vespertina usque ad horam quartam matutinam, conventus prohibiti plurium quam centum hominum intus et ducentorum quinquaginta hominum foris, et mandatum tabernarum et similium officinarum non necessariarum post horam decimam vespertinam claudendarum. (ZA)
2021-05-21 - Deskovro di pikturo Nederlandana
L‘ artajo-kolektero Stuart Pivar dicis, ke il rideskovris verko maestral longe-perdita, titulizita „Auvers, 1890“ da Vincent van Gogh, piktistulo Nederlandana posimpresionista. La pikturo nun sendesas al Muzeo di van Gogh en Amsterdam, la chef-urbo Nederlandana, pro ke la muzeo demandis vidar ed autentikigar la pikturo, dop-signatita „Vincent“ e datizita „1890“. Ol esas panoramo quadrata del mozaiko di agri frumentoza dil valo dil urbeto Auvers-sur-Oise proxim Paris. (NL)
2021-05-13 - Risituatione de finalum inter klubes britani
Li Unione de Asosiationes Europan de Futbale ha desise tu risitua li finalum del Lige de Championes inter li klubes angli Manchester City e Chelsea. Lum sal novim es ludet in li duantninesmi del maye du mil duanti un in Estádio do Dragão in Porto, nordi Portugal, malgre ke lum esed planat por li Stadie Olimpial Atatürk in İstanbul. Tamen lum ha deveni nonposibli pro restriktos plu strikti de voyajado, imposit konter Turkia per li guvernantaro britani pro li *koronavirus. (GB)
2021-05-12 - Violentie in Israel e Palestina
Pos un decision de Israel a evicter alcun residentes palestinian ex ost-Yerushalayim, protestes de palestinianes in li strades, lanciationes de raketes ex li Bande de Gaza contra Israel e aᵗtaccas aeral de Israel contra li Bande de Gaza, ha esset mortat circa ninant civiles e quarant militantes in li Bande de Gaza, six civiles e un soldate in Israel e quin civiles in Cisjordania. In mercurdí, omni stationes del policie in li Bande de Gaza ha esset destructet. (PS)
2021-04-29 - Semikonduktori in Cinesia
Minister laborik de Republik Cinesia (Taivan) av inhibied, ke firmai e intern e ekstern insera labor fasiered in Cinesia *kontinentik, spesiale labor pro industrii de sirkuiti integrifiked e semikonduktori. Ist-kos av venied kausu konfliktositet intr guvernatorel in Taipei e guvernatorel in Peichin, kel fasi rekrutasion de injenieri taivanan a edifisiar sue propr industri semikonduktorik kausu konfliktositet geografiik-politikal ko Stati Unied de Amerik.
2021-04-27 - Protestoj en Ĉado
Post kiam militista registaro estis transpreninta la potencon de la mortinta ĉada prezidanto Idriss Déby, malgraŭ malpermeso okazis protestoj petantaj transiron al civitana registaro. Almenaŭ du homoj estis mortigitaj en la ĉefurbo Nĝameno kaj tri aliloke en la lando. Virino estis mortigita, kiam kontraŭmilitistaj manifestaciantoj atakis aŭtobuson, kaj viro estis mortigita en la suda parto de la lando. La polico uzis larmigan gason por disigi manifestaciantojn. (TD)
2021-04-26 - *Koronavirus in Turkia
Recep Tayyip Erdoğan, president de Turkia, av anunsied restriktasion plen de movasion de homi da yovdi usk desseptim de mai, eforsante minuar propagasion de *koronavirus. Sekuantu restriktasioni nov, omni laborerii debero suspendar sue aktiviteti u utilisar labor eks dome, ekseptu laborerii eks-klosed per minister de internaj, per eksempl kamp alimentik e fabriki. Voyajasion intr-urbik sine permit esero inhibied. Transportasion publik operero ye kuinkdes prosenti. (TR)
2021-04-25 - Manifestatione in Francia
Manifestationes es participato ab milles de homines in Paris et alio urbes de mundo, postquam id es annuntiato ab Curia de Cassatione de Francia, quod Kobili Traoré, suspecto accusato de homicidio de Sarah Halimi, non es judicato, quia mortificatione es facto, quando illo es in medio de eruptione de delusiones, inducto per cannabe, ergo illo non es culposo de homicidio. Sarah Halimi es mortificato ad causa antisemitico. Kobili Traoré es immigrante Maliense. (FR)
2021-04-17 - Akuzo pri terorismo en Chekia
La guvernerio Chekiana obtenis pruvi shokiva, ke oficiri dil servo sekreta milital Rusiana GRU esis konektita al explozi dil depozeyi municional en Vrbětice, est-Chekia, en la yaro 2014, pro qui du Chekiani esis mortigita e la habitantaro lokal esis terorigata dum plura monati; tale Rusia exekutis operaci violentoza en altra stato suverena. Jan Hamáček, ministerulo provizora di exeterlandaji Chekiana, anuncis, ke il ekpulsis dekeok oficiri dil GRU, qui laboris kom diplomacisti en l' ambasado Rusiana en Praha. Il anke anulis sua voyajo a Moskva, projetita por lundio, kande il esis negocionta pri furniso posibla di Sputnik-i, vacini kontre-koroanvirusal Rusiana, a Chekia. Rusia negas omna akuzi. (CZ)
2021-04-18 - Liga Supera Pedilusoria Europæa
Duodecim sodalicia pedilusoria – Arsenal Londiniensis, Chelsea Londiniensis, Liverpolium, City Mancuniensis, United Mancuniensis, Hotspur Tottenhamiensis, Inter Mediolanensis, Juventus Taurinensis, AC Mediolanensis, Atlético Matritensis, Barcino et Real Matritensis – Ligam Superam condendam pro delectis Europæis uni cum aliis pacti erant, ita autem in associationibus pedilusoriis et fautoribus indignationem incitaverunt et mox cogitationem istam pæne omnia renuntiaverunt. (UK)
2021-04-12 - Restriktes ha bli klementisa in Grand Britania e Irlande Nordi
Restriktes epidemional ha bli klementisa in li tot Regia Unionat, pro ke un reduktione del nombre del kasus koronavirusal dura. Butikes nonesential, tavernes, gimnastikatories, restorantes, rasatories, sentres komunitatal, libratories e parkes temati ha bli dona li permiso, ke lus darfa riaperta se. On darfa have vakanties inu Anglia kun membres del sam menaje. In Irlande Nordi, on fa li fino del ordino "reste in heme" e skolanes sekundari del yares 8-11 rivada in skoles. (GB)
2021-04-05 - Kritike ha bli kondamna in Arabia Saudi
Un samfamiliane del laborero Abdulrahman al-Sadhan del Lune Kresent Red ha dikte, ke li Korte Krimal Spesialisat del Arabia Saudi had kondamna lo pro terorisme in un prosese sekret ye duanti yares in un prisone e aftru duanti yares de un interdiktione de voyajado. Grupes por jures homal alega, ke li punio es konektet a un pagine anonim in Twitter, vor al-Sadhan questionad pri positiones Saudi pri problemes de jures homal. Lon textes es lum sol, kelum pruva lon kulpe. (SA)
2021-04-03 - Insidia in Jordania
Viginti homines es capto ab magistratus Jordanico. Membro de familia regale Hassan bin Zaid et præfecto anteriore de curia regale Bassem Awadallah es inter captos. Illos es accusato de insidia ad subversione de rege Abdulla II, qui es sustento ab Arabia Saudito. Cohortes de securitate dic etiam ad principe Husaino filio de Abdulla, herede de regno, quod ullo motus et operationes, que potes es uso ad destinare securitate et stabilitate de Jordania, debe es abstento ab illo. (JO)
2021-04-02 - Krimini milital en Afganistan
La guvernerio Usana, sub la prezidantulo Joe Biden, nuligis restrikti kontre kelka membri dil Korto Kriminal Internaciona, exemple la chef-persequistino Fatou Bensouda de Gambia ed advokatulo pri yuri homal Phakiso Mochochoko de Lesoto. Li restriktesis antee dal lora prezidantulo Donald Trump pro inquestar krimini milital en Afganistan e Palestina. La guvernerio di Biden tamen insistas, ke la Korto indijas resortiso judicial, pro ke nek Usa nek Israel esas stati membra. (AF)
2021-04-01 - Ira in Re publica Populari Sinarum
Res publica Popularis Sinarum Civitates Fœderatas Americæ irate monuit, ne lineam rubram transgrederentur, postquam legatus Civitatum Fœderatarum Americæ in Palau Rem publicam Sinarum (Taiwaniam) Jovis die publice viserat. Ita factus est primus legatorum Civitatum Fœderatarum Americæ, qui in officio Rem publicam Sinarum visit ab anno millesimo nongentesimo septuagesimo nono, quando Civitates Fœderatæ Americæ omnia fœdera cum Re publica Sinarum interruperant. (CN)
2021-03-31 - Filipinaj plendoj kontraŭ Ĉinujo
Filipinoj diris, ke ĉinuja mara ŝiparo "ekipita per milicoj" nun disvastiĝis al pli larĝaj areoj ene de la filipina ducentmejla ekskluziva ekonomia zono post okupado de la pridisputata Whitsun-rifo, kaj ke la ŝiparo spitis filipinajn postulojn, ke la ŝiparo estu retirita el la filipinaj akvoj. Filipinoj priskribis la ĉeeston de la ŝipoj kiel "svarmantan kaj minacan". Ĉinujaj diplomatiistoj diris, ke la boatoj ŝirmiĝis kontraŭ onda maro, kaj neis la partoprenon de milicoj. (CN)
2021-03-30 - Modifikasion de Leg Fundamentik in Hong Kong
Membri de Komitet Permanant de Kongres Poplik Nasional Cinesian av voted favoru modifikasioni de Aneks I e II de Leg Fundamentik de Hong Kong a revisar sistem selektasionik. Votasion av esed unanim, inklusive Tam Yiu-chung, delegat sol de Hong Kong. Ist modifikasioni es vised per oposasion kuale akt a ulteriore minuar sie influens po protesti anti-guvernatorelik in temp anuik 2019 e viktoriasion kuasi absolut de oposasion in selektasioni lokik in el sem temp anuik. (CN) (HK)
2021-03-30 - Demisioni en Brazilia
Ye min kam un dio pos la desengajo dil antea ministrulo defensal, la nova ministrulo defensal Walter Souza Braga Netto en matino mardia renkontris la komandantuli di omna tri branchi dil Trupi Armizita Braziliana (mar-armeo, aer-armeo, sul-armeo), qui anuncis ilia intenco demisionar de ilia ofici tam balde kam nova sucedanti trovesos. L‘ anunco dil demisiono kolektiva alegite esas ago signalonta opozo dal Tupi Armizita kontre irga intervenado milital en politiko. (BR)
2021-03-27 - Manifestatione in Pakistania
Obstructiones de vigiles es perforato ab plure mille participes de manifestatione in provincia Khyber Pakhtunkhwa de Pakistania septentriooccidentale. Progressu ad Bannu et tandem attactu ad urbe capitale Islamabad es attemptato ab illos. Investigatione ab gubernaculo ad causa de mortes de quatuor juvenes juxta Janikhel in districto Bannu es postulato ab illos. Participes de manifestatione dic, quod juvenes supradicto jam es torto et occiso ab cohortes de securitate. (PK)
2021-03-27 - Sanctiones in Sinis
Ministerium rerum externarum Rei publicæ Popularis Sinarum sanctiones contra præsidem et præsidem vicarium Commissionis Civitatum Fœderatarum Americæ pro Religionis Libertate Internationali et legislatorem Canadensem Michaëlem Chong imposuit. Sanctiones a gubernaculo Rei publicæ Popularis Sinarum impositæ sequuntur sanctiones contra Rem publicam Popularem Sinarum a Civitatibus Fœderatis Americæ, Unione Europæa, Britanniis et Canada prius hoc hebdomade impositas causa transgressionum indictarum jurum Uigurorum in regione autonoma Xinjiangensi Sinarum occidentalium. (CN)
2021-03-23 - Akusasion in Birmania
Durantu konferasion presik in Nepyido, urb prinsipal birmanian, forsi armed defendav resumetasion de *junta (konsilierel guvernant de diktatoria militarik) e dikav, ke shef eksmoved Aun San Su Ci esav korumped e no-honest. Noun prov de ist akusasioni av esed ofred, ekseptu atest registred de Phyo Min Tein, eks-koleg de Aun San Su Ci, kel av esed prisoned per forsi militarik da komens de subvertasion de stat. Movasion de no-obediantitet sivil es intred per homi mult. (MM)
2021-03-17 - Elekto in Nederlande
Li liberales konservativ (li Partise Populari por Liberitate e Demokratia) del chef-ministre aktual nederlandani Mark Rutte ha fini unesmi in li elekto general in merkurdie, kun 34 ek 150 stules. Liberales sosial (Demokrates 66) ha fini duesmi, ganantim 24 stules, kelum es lesen maxim bon resulte ultem. Rekordi 17 partises ha invada li duesmi chambre del states general. Li nationalistes (li Partise por li Liberitate) de Geert Wilders resta li triesmi maxim grandi partise. (NL)
2021-02-07 - Ebolo en la Demokratia Respubliko Kongo
La ministerio de sano de la Demokratia Respubliko Kongo anoncis "revigliĝon" de la ebola viruso en la orienta flanko de la lando post kiam oni estis informinta, ke virino tie mortis pro la malsano je kvar tagoj antaŭe. La anonco venas je tri monatoj post kiam la Monda Organizaĵo pri Sano deklaris finon de la ebola epidemio en la Provinco Ekvatora en la okcidento de la lando. La okcidentafrika ebola krizo mortigis pli ol dek mil homojn inter la jaroj 2013 kaj 2016. (CD)
2021-02-07 - Pasusus nucleares in Irania
Intra colloquium cum classis aëriæ strategis, summus dux Iranicus Ali Khamenei Iraniæ rationem finalem et irreversibilem de contractu anno bis millesimo decimo quinto facto enuntiavit, dicens Iraniam omnes passus nucleares reversuram esse, si Civitates Foederatæ Americæ omnes sanctiones resolverint. Dixit quoque Iraniam obligationibus suis ex contractu stetisse, accusans Civitates Foderatas Americæ et tres civitates Europæas fidei datæ exsolvendi nollendi. (IR)
2021-02-05 - Paca procezo en Libio
Libiaj rivaloj akordiĝis pri registaro agonta ĝis elekto. Tio estas parto de paca procezo post la libia enlanda milito. Delegitoj de la Libia Politika Dialoga Forumo subtenata de la Unuiĝintaj Nacioj voĉdonis en Ĝenevo, Svisio, por elekti Mohammad Junes Menfi kiel la prezidanton de la Prezidanta Konsilio kaj la komerciston Mohammed Dbaiba kiel la ĉefministron, venkante la prezidanton de la Ĉambro de Reprezentantoj Aguila Saleh kaj la ministron pri internaj aferoj Fati Baŝaga. (LY)
2021-02-05 - Koronaviruso en Bahrain
La guvernerio Bahrainana imperis, ke omna gimnastikeyi endoma, lecioni gimanstikal endoma, hali sportal e balno-baseni klozesez por du semani depos sundio por impedar la koronaviruso difuzar su. Ol anke permisis, ke sepadek centimi ek l‘ employati dil enti ed institucuri guvernerial laborez de sua hemi. La guvernerio Grekiana impozis ekiro-interdikto e klozis omna skoli sekundara por dek dii depos saturdio en Attiki, sud-Grekia, e Thessaloniki e Khalkidiki, nord-Grekia. (BH)